Op de zeepkist (8)

De anekdote
Een goede anekdote is een waar genoegen. Mits uit de mond van een soepel verteller, die goed kan inschatten in welk gezelschap welk kort verhaal passend is. Een anekdote kan ingezet worden om de sfeer te verluchtigen, om een standpunt te verduidelijken, en zeker ook om de lachers op de hand te krijgen. Een anekdoteverteller is echter geen stand-upper, hij/zij moet het verhaaltje voor zich laten spreken en nooit zelf de credits vragen. Integendeel, een goede anekdote stelt het onderwerp centraal. De mooiste anekdotes zijn hommages aan geliefde personen. Ze hoeven niet per sé precies zo gebeurd te zijn. Maar mogen niet verward worden met de broodje aap verhalen. Geloofwaardig zijn ze altijd, want naar verluidt zekerweten echt gebeurd. Beetje opleuken mag. En ook hier geldt: ter meerdere eer en glorie van het onderwerp van gesprek.

Ter illustratie vier voorbeelden uit mijn eigen familie. Drie van onderstaande de vier heb ik uit overlevering en vertel ik graag en vaker door. (Dit is overigens een valkuil van de anekdote-fan: te vaak dezelfde anekdotes herhalen.)
Nog één keer dan, als hommage aan mijn grootouders:

Oma en opa de Bruin, toen misschien nog geen opa en oma, deden na het - warme - middagmaal een zittend tukje in de kamer tussen de keuken en de mooie huiskamer. Oma naast de nep-openhaard, opa in de stoel naast het raam. Met een touw klingelde hij zo nu en dan de bel in de fruitbomen om de spreeuwen te verjagen. Boven de tafel, die tussen hen instond, hing een kleverig vliegenkoord. Dat het vrije halfuurtje misschien ook nog wel eens voor wat anders gebruikt werd bleek, toen er een vlieg op de neus van mijn grootmoeder landde en zij slaperig mompelde: "Niet doen, Henk".
(Wij noemen nog steeds elke vlieg Henk.)

Opa van Veen deed een straatje om met een gast uit Engeland. Ongetwijfeld hadden de heren in deze jaren vijftig al vele serieuze gesprekken gevoerd over kerk & maatschappij. "What do you English say to a thing like that?" vroeg hij de man, terwijl ze een lantarenpaal passeerden. "Lamp post" was het onmiddellijke antwoord. Waarop mijn grootvader opmerkte "In Holland we don't talk to lamp posts". Het bleef een kwartier stil. Toen knalde de lach van de gast tegen de gevels. (En zo leerde ik de uitdrukking 'the penny has dropped')

Mijn zusje was een begaafd en toegewijd studente Franse taal- en letterkunde. Ze zou cum laude afstuderen, wat nog niet geweten, maar al wel vermoed kon worden in de tijd dat ze haar grote liefde ontmoette, een student geneeskunde (ongetwijfeld ook begaafd, maar naar later een studiewijziging uitwees minder toegewijd?). Ook mijn moeders moeder had gehoord van het geluk van mijn zusje. "Zo", begroette zij haar op haar eigen verjaardag, "dus jij wordt doktersvrouw?"

Opa de Bruin had een boerderij in hartje Rotterdam. Zijn land lag onder de latere Van Brienenoordbrug. De Kuip lag toen al aan de overkant van de Maas, maar de wedstrijden werden nog op zaterdagmiddag gespeeld. Tijdens het melken kon mijn opa uit de geluiden opmaken hoe de stand zich ontwikkelde. (Ook in die tijd was verlies zeldzaam. Wellicht dat een gelijkspel wat minder voorkwam?) Op zondag was mijn grootvader gewoon twee keer ter kerke te gaan. Tenzij Feijenoord gelijk gespeeld had of verloren. Dan strafte mijn grootvader de Heere en ging maar één keer.